2. Οι παραγωγικές δυνάμεις
μέσα και έξω από την Ελλάδα και η «Μεγάλη Ιδέα»
- Η Ελλάδα είναι χώρα καθυστερημένη γιατί:
- απουσιάζουν τα ισχυρά κέντρα ανάπτυξης
- απουσιάζουν οι πρώτες ύλες
- απουσιάζει το ειδικευμένο και φθηνό εργατικό δυναμικό
- διαθέτει ελάχιστα ιδιωτικά και δημόσια κεφάλαια
- διαθέτει περιορισμένη έως ασήμαντη εσωτερική αγορά
- Η Ελλάδα ανταγωνίζεται τον εαυτό της γιατί:
- πλούσια κέντρα Ελλήνων της διασποράς δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό
- αδιαφορούν για την τύχη του νεοσύστατου κράτους μέχρι τα τέλη του 19ου αι.
- «Μεγάλη Ιδέα»: Το νεοσύστατο κράτος είναι μια ημιτελής κατασκευή και επομένως η εθνική ολοκλήρωση προϋποθέτει διεύρυνση των συνόρων του.
- Οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις της «Μεγάλης Ιδέας»:
- περιορισμένο ενδιαφέρον για την εσωτερική οικονομική ανόρθωση
- περιορισμένο ενδιαφέρον για τη γεφύρωση του χάσματος με τη δύση
- οι οικονομικές πρωτοβουλίες γίνονται έρμαια των εθνικών κρίσεων
