Μαθητές: οι πιο σκληρά εργαζόμενοι Έλληνες


Στις πολύβουες και κατειλημμένες από το καυσαέριο μεγαλουπόλεις τα παιδιά επιστρέφουν τρέχοντας από το σχολείο, είτε με τα πόδια και πάντοτε με τη συνοδεία κάποιου μεγάλου είτε με τα σχολικά, για να μπουν πάλι τρέχοντας στο ασανσέρ της πολυκατοικίας και να καταλήξουν με βιασύνη σε ένα γεύμα που θα οδηγήσει σε μια γρήγορη πέψη προκειμένου να αρχίσουν οι εξωσχολικές δραστηριότητες! Ξένες γλώσσες, αθλητικά, ωδεία, μαθήματα πληροφορικής και πάλι πίσω στο σπίτι για το διάβασμα της επόμενης ημέρας. Ώσπου κάπου αργά το βράδυ θα κλείσουν οι τηλεοράσεις και θα πέσει σιωπητήριο. Ώρες δουλειάς: 10-12! Αυτή είναι η εποχή μας. Η εποχή που φτιάχνει νέους με φοβίες, νέους ευερέθιστους, χωρίς όνειρα, χωρίς προοπτικές, χωρίς κέφι.
Τα παιδιά μας, από πολύ νωρίς, φοράνε μια αόρατη φόρμα εργασίας που μπαίνει πρωί πρωί και βγαίνει αργά το βράδυ. Οι γονείς γεμάτοι άγχος και ανησυχίες καταστρώνουν κάθε Σεπτέμβριο το εξαντλητικό ωράριο των παιδιών τους για τη σχολική χρονιά, φροντίζοντας να μην αφήσουν ούτε ένα απόγευμα ελεύθερο χωρίς προγραμματισμένη εκπαιδευτική δραστηριότητα. Οι δικαιολογίες είναι πολλές και σοβαρές.
Οι πιο πολλοί γονείς πιστεύουν ότι τα παιδιά σήμερα πρέπει να έχουν εφόδια. Γνώσεις, γνώσεις, γνώσεις. Άλλοι πάλι γονείς τρομοκρατημένοι από αυτά που προσφέρει η τηλεόραση προσπαθούν να ωθήσουν τα παιδιά σε δραστηριότητες προκειμένου να μην υπάρχει ελεύθερος χρόνος γι' αυτήν. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, τα παιδιά μας καταλήγουν να έχουν μπουχτίσει την οποιαδήποτε οργανωμένη δραστηριότητα και φθάνουν τελικά σε μια αντιδραστική προεφηβεία και μια επικίνδυνη εφηβεία.
Τα παραμύθια έχουν μείνει στις βιβλιοθήκες, γιατί λίγοι γονείς διαβάζουν πλέον στα παιδιά τους. Τα συναρμολογούμενα παιχνίδια που κατέφθασαν ως δώρα στο τελευταίο πάρτι είναι έτοιμα να ξαναπακεταριστούν και να προσφερθούν ως δώρα και πάλι, αφού δεν υπάρχει ελεύθερος χρόνος για να αξιοποιηθούν. Τα παιδιά δεν κάνουν γνωριμίες με γειτονόπουλα, αφού δεν υπάρχει κάποιος ασφαλής χώρος που να τα φιλοξενήσει και να γίνει το αυθόρμητο και αγαπημένο καθημερινό στέκι τους. Οι γονείς απομονώνονται σε ένα ατελείωτο σούρτα-φέρτα από το ένα φροντιστήριο στο άλλο και από το ωδείο στο ινστιτούτο ξένων γλωσσών και από 'κεί στο φαστφουντάδικο, γιατί συχνά δεν υπάρχει χρόνος και κουράγιο για μαγείρεμα.
Τα παιδιά δεν μπορούν να βιώσουν το αυθόρμητο και το ξαφνικό ως κομμάτι της πραγματικότητας, αφού όλα είναι προγραμματισμένα. Δεν υπάρχει χρόνος για χαζολόγημα, που είναι τόσο απαραίτητο για την ισορροπία του ψυχισμού τους. Δεν υπάρχει χρόνος για έμπνευση και για δημιουργία, αφού όλα πρέπει να γίνονται στα γρήγορα και στο λεπτό. Και το χειρότερο, στο τέλος της ημέρας υπάρχει μια αίσθηση κενού και ανησυχίας, χωρίς να εμπεδώνονται οι γνώσεις και χωρίς να καταγράφονται τα συναισθήματα.
Είναι σίγουρο ότι ο τρόπος με τον οποίο ζούμε σήμερα μας καλεί να βρούμε λύσεις σε ένα σωρό προβλήματα που προκύπτουν σε σχέση με την επιβίωσή μας και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής μας. Κάθε γονιός είναι φυσικό να επιθυμεί να ανταποκριθεί όσο πιο αποτελεσματικά μπορεί στο να βοηθήσει τα παιδιά του να πορευθούν με επιτυχία στη ζωή τους.
Ωστόσο μοιάζει σαν να έχουμε ξεφύγει από αυτόν τον στόχο της καλής ανατροφής και να έχουμε μπει σε ένα παζάρι όπου έχουμε βάλει τα παιδιά μας στη θέση των προϊόντων! Το νεαρό βλαστάρι μας πρέπει να το εξοπλίσουμε με γνώσεις, με ικανότητες και τίτλους, όπως θα εξοπλίζαμε ένα διαμέρισμα με θερμοσίφωνο και καλοριφέρ προκειμένου να το πουλήσουμε! Ακούγεται άσχημο αλλά δυστυχώς συμβαίνει.
Εξωθούμε τα παιδιά μας σε εξαντλητικά ωράρια χωρίς να συνειδητοποιούμε ότι η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας και ενός μουσικού οργάνου απαιτεί προσπάθεια από την πλευρά του μαθητή. Πολλές φορές δεν επιτρέπουμε στα παιδιά να ξεκουραστούν και να ξεχαστούν, γιατί θεωρούμε ότι έτσι χάνουν πολύτιμο χρόνο. Πιστεύουμε πως πρέπει από πολύ νωρίς να αξιοποιήσουν το 100% του χρόνου τους προκειμένου να αποκτήσουν γνώσεις.
Ο δυνατός ανταγωνισμός της εποχής μας, καθώς και η εμμονή μας να γεμίσουμε τη ζωή μας με υλικά αγαθά, μας κάνουν να ξεχνάμε την παιδαγωγική αξία που έχει το παιχνίδι, ιδιαίτερα στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου. Ας θυμηθούμε ότι το παιχνίδι δίνει στα παιδιά τα ουσιαστικά προσόντα για τη ζωή, τα οποία είναι η κοινωνικότητα, η αυτοεκτίμηση, η αισιοδοξία, η ηρεμία και κυρίως η προετοιμασία για τους κοινωνικούς ρόλους που θα παίξουν στην ενήλικη ζωή τους. Χωρίς το παιχνίδι, τα παιδιά παίρνουν γνώσεις που ποτέ δεν γίνονται βίωμα, δηλαδή εμπειρία.
Φυσικά οι γνώσεις που αποκτάμε στο σχολείο έχουν σημαντική αξία. Ωστόσο, σύμφωνα και με τις τελευταίες ανακαλύψεις που έγιναν στον χώρο της νευροψυχολογίας, ο δείκτης νοημοσύνης ενός ατόμου και οι εγκυκλοπαιδικές γνώσεις του δεν αρκούν για να το συνοδεύσουν με επιτυχία στην ενήλικη ζωή. Αυτό που τελικά θα σφραγίσει τη ζωή του ατόμου είναι η ικανότητά του να χειρίζεται τα συναισθήματά του, να διαπραγματεύεται αντί να συγκρούεται, να ρισκάρει χωρίς συναισθήματα πανικού και τελικά να καταφέρνει να γίνεται κατανοητό από το περιβάλλον. Όλα αυτά συνθέτουν τη συναισθηματική του νοημοσύνη, η οποία είναι μια ικανότητα που δεν αποκτιέται μέσα από τα βιβλία ούτε μαθαίνεται στα θρανία.
Τα παιδιά χρειάζεται οπωσδήποτε να συμμετέχουν και σε διαδικασίες μέσα στις οποίες θα αποφασίσουν τα ίδια για τους κανόνες του παιχνιδιού. Όταν βρίσκονται συνεχώς σε περιβάλλοντα όπου οι κανόνες μπαίνουν από εμάς τους μεγάλους, τότε δεν αναπτύσσουν την ικανότητά τους για αυτοδιοίκηση και ανεξαρτησία. Αυτό έχει συνέπεια να αισθάνονται αρκετή ανασφάλεια αποφεύγοντας να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους. Επίσης, έχει αποτέλεσμα να εξαρτώνται πολύ από τους γονείς τους, τους οποίους και κατηγορούν ότι είναι υπεύθυνοι για τυχόν αποτυχίες τους.
Ποια είναι λοιπόν η λύση; Πώς μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά μας πραγματικά εφόδια χωρίς να τα εξωθήσουμε σε καταναγκαστικά έργα και χωρίς να τους στερήσουμε τη μαγεία της παιδικής ηλικίας;
Μια βασική συνταγή λέει πως ό,τι προσφέρουμε στα παιδιά ως ευκαιρία για μόρφωση ή επιμόρφωση θα πρέπει να πλαισιώνεται από συναισθήματα ευχαρίστησης. Το συναίσθημα της χαράς είναι η πιο σπουδαία παιδική τροφή. Επομένως η μάθηση δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να μοιάζει με καταναγκασμό.
Σμαρούλα Παντελή, εφ. Το Βήμα, 4-6-2000

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ


1.      Ποιο είναι το θέμα με το οποίο ασχολείται το κείμενο; Να το διατυπώσετε με τη μεγαλύτερη δυνατή σαφήνεια και συντομία.

2.      Ποια είναι η άποψη που εκφράζει η συγγραφέας; Να τη διατυπώσετε με τη μεγαλύτερη δυνατή σαφήνεια και συντομία.

3.      Δώστε τρεις ξεχωριστούς τίτλους στο κείμενο. Ο ένας να εκφράζει απογοήτευση ο δεύτερος αγανάκτηση και ο τρίτος ειρωνεία.

4.      Σε ποιο σημείο του κειμένου μπορείτε να εντοπίσετε τη χρήση αναλογίας; Ποια είναι τα δύο μέρη αυτής της αναλογίας και οι λεπτομέρειές τους;

5.      Ποιοι λόγοι ωθούν τους γονείς να "φορτώνουν" τα παιδιά με ποικίλες δραστηριότητες; Να τους γράψετε επιγραμματικά.

6.      Τι ονομάζει η συγγραφέας συναισθηματική νοημοσύνη και πώς μπορεί  ένα παιδί να την αποκτήσει; Θα μπορούσε, κατά τη γνώμη σας, το σχολείο να καλλιεργήσει τη συναισθηματική νοημοσύνη; Αν ναι, πώς; Αν όχι, γιατί;

7.      Τι είδους μειονέκτημα έχει, σύμφωνα με το κείμενο, η γνώση που αποκτάμε στο σχολείο; Τι θα προτείνατε ώστε αυτό ν’ αλλάξει;

8.      Να γράψετε μία παράγραφο με τη μέθοδο της αιτιολόγησης και θεματική πρόταση την παρακάτω:

Έχουμε ανάγκη από περισσότερη ελευθερία και λιγότερες υποχρεώσεις.

9.      Σ' ένα κείμενο που θα δημοσιευτεί στη σχολική σας εφημερίδα προσπαθήστε να εξηγήσετε τους λόγους για τους οποίους κατά τη γνώμη σας είναι απαραίτητος περισσότερος ελεύθερος χρόνος στη ζωή των εφήβων και πώς πιστεύετε ότι θα πρέπει να τον περνάτε; (400 λέξεις περίπου).

Δεν υπάρχουν σχόλια: