Πελοποννησιακός Πόλεμος 2 (Κεφ. 6 εν. 2)



Η εκστρατεία στη Σικελία

  • Ο Αλκιβιάδης, ο νέος ισχυρός άντρας της Αθήνας μετά το θάνατο του Περικλή, προτείνει στην εκκλησία του δήμου να οργανώσουν εκστρατεία στη Σικελία για να βοηθήσουν τη συμμαχική πόλη των Εγεσταίων εναντίον του Σελινούντα. Μαζί με τον Αλκιβιάδη ορίζονται στρατηγοί της εκστρατείας ο Νικίας και ο Λάμαχος. 
  • Λίγο πριν φτάσουν στη Σικελία ο Αλκιβιάδης κατηγορείται στην Αθήνα για ιεροσυλία. Πιο συγκεκριμένα ότι κατέστρεψε μεθυσμένος  πριν φύγει για την εκστρατεία κάποια αγάλματα του Ερμή (κοπή των Ερμών). Η εκκλησία του δήμου τού ζητά να γυρίσει στην Αθήνα αλλά αυτός φοβάται για τη ζωή του. Έτσι στρέφεται προς τη Σπάρτη την οποία προτρέπει:

1.      να βοηθήσει στη Σικελία τους Σελινούντιους εναντίον των Αθηναίων και
2.      να αποκόψει με το στρατό της την Αθήνα από την αγροτική της ύπαιθρο.

  • Τελικά στη Σικελία οι Αθηναίοι καταστρέφονται εντελώς και χάνουν στρατό και στόλο.


Παρέμβαση των Περσών
Οι Πέρσες συντηρούν τον πόλεμο μεταξύ Αθηναίων και Σπαρτιατών με προτροπή του Αλκιβιάδη που συνεργάζεται μαζί τους. Χρηματοδοτούν το στόλο των Σπαρτιατών οι οποίοι με αρχηγό τον Λύσανδρο αντιμετωπίζουν τον αθηναϊκό στόλο στο Αιγαίο και τον νικούν ολοκληρωτικά στους Αιγός Ποταμούς κοντά στον Ελλήσποντο.

Συνθηκολόγηση – τέλος του πολέμου
Οι Σπαρτιάτες πολιορκούν την Αθήνα η οποία συνθηκολογεί το 404 π.Χ. Οι όροι της συμφωνίας είναι πολύ βαριοί για την Αθήνα, που είναι αναγκασμένη πια να ακολουθεί τις εντολές της Σπάρτης και να έχει ολιγαρχικό καθεστώς αρεστό στη Σπάρτη.

Πελοποννησιακός πόλεμος 1 (Κεφ. 6 ενότητα 1)



Τα αίτια
Η Αθήνα, αφού κατορθώνει να ελέγξει το Αιγαίο με την Αθηναϊκή συμμαχία, στρέφεται προς τις δυτικές θάλασσες (Ιόνιο και Αδριατική). Αυτές όμως τις θεωρεί δικές της η Κόρινθος, που ήταν σύμμαχος της Σπάρτης. Μ’ αυτόν τον τρόπο παίρνει σάρκα και οστά η αντίθεση ανάμεσα στα δύο διαφορετικά πολιτεύματα και τους δύο διαφορετικούς τρόπους ζωής και σκέψης. Από τη μια δηλαδή η Αθήνα με τη δημοκρατία και την ανοιχτή κοινωνία και από την άλλη η Σπάρτη με την αριστοκρατία και την κλειστή κοινωνία.

Οι αφορμές
Αφορμή για τον πόλεμο αποτελεί η σύγκρουση ανάμεσα στην Κέρκυρα (σύμμαχο των Αθηναίων) και την Κόρινθο (σύμμαχο των Σπαρτιατών).Η Αθήνα μπλέκεται στη διαμάχη των δύο πόλεων και οι Κορίνθιοι με τη σειρά τους προσπαθούν να προκαλέσουν διάλυση της Αθηναϊκής συμμαχίας με αποστασίες (παραιτήσεις πόλεων από τη συμμαχία). Οι αθηναίοι τιμωρούν τους αντιπάλους τους παρεμποδίζοντας το εμπόριό τους κι έτσι αυτοί με συμμάχους τους σπαρτιάτες κηρύσσουν τον πόλεμο ο οποίος άρχισε το 431 και τελείωσε το 404 π.Χ.

Α΄ φάση του πελοποννησιακού πολέμου
Ο πόλεμος διεξάγεται άλλοτε κοντά στην Αθήνα (Πλάταια) άλλοτε στην Πελοπόννησο (Σφακτηρία), άλλοτε στα νησιά (Λέσβος) και άλλοτε στη Μακεδονία (Αμφίπολη). Επειδή η πρώτη επίθεση γίνεται από τους σπαρτιάτες με αρχηγό τον Αρχίδαμο η πρώτη φάση του πολέμου ονομάζεται αρχιδάμειος πόλεμος.
Σημαντικό γεγονός είναι η μολυσματική, μεταδοτική ασθένεια που θανατώνει μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Αθήνας, μαζί και τον Περικλή. Η Αθήνα χάνει έναν ικανό στρατηγό σε κρίσιμη στιγμή. Η πρώτη φάση του πολέμου (αρχιδάμειος πόλεμος) σταματά το 421 π.Χ με τη Νικίειο ειρήνη.

Εικονομαχία - πηγές



Πηγή α΄

Είναι αλήθεια ότι με την πάροδο του χρόνου δεισιδαίμονες προλήψεις συνδέθηκαν με την προσκύνηση των εικόνων. Πιστοί των λαϊκότερων στρωμάτων και μοναχοί αφελείς και απαίδευτοι απέδιδαν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στην προστατευτική δύναμη όχι πια του εικονιζόμενου προσώπου, αλλά του ίδιου του αντικειμένου, της φορητής εικόνας, τελώντας παράλογες πράξεις, που θύμιζαν ειδωλολατρία. Έτσι κατά τη βάπτιση έφερναν την εικόνα στη θέση του αναδόχου, έπαιρναν από το χρώμα της ξύσμα, το οποίο ανεμίγνυαν στη θεία μετάληψη ή το μεταχειρίζονταν για θεραπευτικούς λόγους.

Ι.Ε.Ε. τ. Η, σελ. 28 

Ερωτήσεις 

1.         Ποιος άλλος παράγοντας επηρέασε την αρνητική στάση ορισμένων εναντίον των εικόνων, σύμφωνα με το προηγούμενο παράθεμα;

2.         Πώς κρίνετε εσείς τη θρησκευτική στάση που περιγράφει η πηγή;

Πηγή β΄

Παρά την αυτοκρατορική κάλυψη, η εικονομαχική πολιτική δεν βρήκε την αναμενόμενη απήχηση στα λαϊκά στρώματα, αντίθετα με το στρατό, που φέρεται ότι πρωτοστάτησε σε όλες τις εκδηλώσεις καταναγκασμού. Την μεγαλύτερη αντίσταση προέβαλε ο μοναχικός κόσμος, που ήταν πιο φανατισμένος και αδιάλλακτος στις πεποιθήσεις του και ακόμη ευκολότερα συσπειρωνόταν σε έναν αρχηγό, εξαιτίας του τρόπου διαβιώσεώς του σε οργανωμένες κοινοβιακές κοινότητες. […] Ονομαστές μονές όπως η μονή του Δαλμάτου, μεταβλήθηκαν σε στρατώνες ή δημόσιους καταυλισμούς, άλλες ερημώθηκαν, οι μοναχοί υπέστησαν εξευτελισμούς, κακώσεις, εξορίες.
[…]
Φορέας της εικονομαχικής πολιτικής στα μέσα του 8ου αιώνα υπήρξε ο στρατός, για την ηγεσία του οποίου ο Κωνσταντίνος Ε΄ επέλεξε ομόφρονές του. Η ανώτερη τάξη τάχθηκε πιο έκδηλα υπέρ της κυβερνητικής εικονομαχικής πολιτικής, αν και υπήρξαν στενοί συνεργάτες του αυτοκράτορα που εναντιώθηκαν σ’ αυτή.

Ερωτήσεις 

1.      Ποιες κοινωνικές τάξεις σύμφωνα με την πηγή τάχθηκαν με τους εικονολάτρες και ποιες με τους εικονομάχους;

  1. Γιατί κατά τη γνώμη σας διαφέρουν αυτές οι κοινωνικές τάξεις στις απόψεις τους για τις εικόνες;

  1. Πού αποδίδετε την σφοδρότητα της επίθεσης εναντίον των μοναχών;

Αθηναϊκή κοινωνία - Καθημερινή ζωή (Κεφ. Ε΄ - ενότητα 4)



Η συγκρότηση της Αθηναϊκής κοινωνίας – Η καθημερινή ζωή


  • Αθηναίοι πολίτες: Ήταν όσοι κατάγονταν από πατέρα και μητέρα που ήταν Αθηναίοι. Μόνο αυτοί είχαν δικαίωμα συμμετοχής στη λειτουργία του πολιτεύματος.
  • Μέτοικοι: πρόκειται για μετανάστες από άλλες πόλεις που εργάζονταν στην Αθήνα, κυρίως ως έμποροι. Για τη διαμονή τους πλήρωναν έναν φόρο, το μετοίκιον.
  • Δούλοι: ήταν οι περισσότεροι από τους κατοίκους της Αθήνας. Άλλοτε αιχμάλωτοι πολέμου, άλλοτε αγορασμένοι και άλλοτε παιδιά δούλων. Κάποιοι εργάζονταν στο σπίτι, άλλοι στα χωράφια ή σε βαριές εργασίες και άλλοι μορφωμένοι σαν δάσκαλοι.
  • Η γυναίκα στην Αθήνα: Περιορισμένη στο σπίτι (στο γυναικωνίτη) ασχολούνταν με οικιακές δουλειές και την ανατροφή των παιδιών. Απαγορευόταν να κυκλοφορεί ασυνόδευτη.
  • Ο άντρας στην Αθήνα: περνάει τον καιρό του κυρίως έξω από το σπίτι είτε στη δουλειά του είτε σε χώρους συνάντησης (λουτρά, γυμναστήρια) με άλλους φίλους και γνωστούς. Συμμετέχει στην Εκκλησία του Δήμου και στα αξιώματα της πόλης.
  • Τα παιδιά στην Αθήνα: τα κορίτσια έμεναν σπίτι και μάθαιναν τις οικιακές δουλειές. Τα αγόρια από τα επτά τους άρχιζαν να μορφώνονται.
  • Τροφή και ενδύματα: έτρωγαν κυρίως λαχανικά και ψάρια. Σπανίως κρέας. Ντύνονταν με έναν χιτώνα και για πανωφόρι είχαν το ιμάτιο.